In het begin van het derde kwartaal werd de opgaande lijn van zowel de aandelenbeurzen als de obligatiemarkten vastgehouden. Aangejaagd door de verwachting dat de belangrijkste centrale banken meer gaan stimuleren, bleef het beurssentiment in de meeste markten positief en daalden de obligatierentes verder. Hierdoor liepen met name de koersen van Staatsobligaties fors op.
Tot augustus was er sprake van een betrekkelijk rustige zomer op de financiële markten. Vooral dankzij meevallende bedrijfsresultaten kabbelden de aandelenbeurzen rustig verder omhoog. De zorgen over de handelsoorlog tussen de VS en China en de angst voor een groeivertraging van de wereldeconomie waren wat naar de achtergrond verdwenen, vooral dankzij de steun van de centrale banken. Die lieten de voorbije maanden blijken te zullen ingrijpen als de economische situatie verslechtert. Het stelsel van Amerikaanse centrale banken, de Federal Reserve (of ’Fed’) voegde eind juli de daad bij het woord en verlaagde, voor het eerst in ruim tien jaar, de beleidsrente met een kwart procentpunt. Fed-voorzitter Jerome Powell sprak van een voorzorgsmaatregel om de groei van de economie op peil te houden, gezien negatieve factoren zoals het handelsconflict met China.
Begin augustus werden de markten echter verstoord door een ‘tweet’ van president Trump , waarin hij een nieuwe invoerheffing van tien procent op bepaalde Chinese producten aankondigde. Dit werkte als een alarmsignaal voor de wereldwijde financiële markten. Bij veel beleggers groeide de angst dat een escalatie van de handelsoorlog een recessie zou veroorzaken. Door dit toegenomen pessimisme daalden de koersen van risicovolle beleggingen (zoals aandelen) en nam de vraag naar veilig geachte (staats)obligaties toe. De toch al extreem lage effectieve rendementen op obligaties daalden nog verder. Een recessiescenario werd door de markten weer voor mogelijk gehouden. Echter, recente economische indicatoren wijzen op een veel minder sombere ontwikkeling.
Het economisch ‘momentum’, dus de onderliggende kracht van de economie, lijkt juist te verbeteren. De economische groei in de VS kwam in het tweede kwartaal met 2,1% iets hoger uit dan verwacht (2,0%). Ook suggereren de iets opverende voorlopende indicatoren van de Chinese economie dat de stimulering door de centrale overheid effect begint te krijgen. In de VS ondersteunt de krappe arbeidsmarkt het consumentenvertrouwen. Dat is een belangrijke stimulans: van alle factoren die het bruto binnenlands product bepalen, zijn de consumentenbestedingen namelijk de belangrijkste.
Wereldwijd bekeken steekt Europa hierbij wat bleekjes af. Het is het economische blok dat de meeste moeite heeft om de groei op peil te houden. Binnen Europa is Duitsland momenteel de zwakkere broeder. Er circuleerde onlangs het bericht, dat de regering-Merkel een budget van vijftig miljard wil vrijmaken voor stimuleringsprojecten. Dit bericht viel in goede aarde bij beleggers.
Ondanks de aanhoudende onzekerheid over onder meer de handelsoorlog tussen de VS en China en de Brexit, zijn de wereldwijde aandelenmarkten na de correctie van begin augustus aardig hersteld in september. Door over het algemeen meevallende macro-economische cijfers is de recessieangst afgenomen. Dit sentiment kreeg steun van de hoop op de-escalatie van de handelsoorlog tussen de VS en China en meer stimuleringsmaatregelen door centrale banken en overheden. Het derde kwartaal is dan ook uiteindelijk goed verlopen voor zowel aandelen- als obligatiemarkten. De belangrijkste indices lieten het volgende beeld zien:
| Aandelen | Q3 | 1 jaar | 3 jaar | 5 jaar |
| Ontwikkelde markten | 5,10% | 9,04% | 10,18% | 10,66% |
| Opkomende markten | -0,09% | 7,87% | 5,56% | 5,18% |
| Alle markten | 4,67% | 9,36% | 9,74% | 10,39% |
| Obligaties | Q3 | 1 jaar | 3 jaar | 5 jaar |
| Obligatiemix Euro | 2,77% | 9.27% | 2,18% | 2,79% |
| Obligatiemix Wereld | 1,80% | 7,99% | 1,10% | 1,93% |
| Bedrijfsobligaties Wereld | 1,90% | 9,20% | 1,84% | 2,51% |
Bronnen: MSCI en BloombergBarclays; obligaties gehedged naar euro
De nervositeit onder beleggers is sinds begin oktober weer toegenomen. Belangrijkste aanleiding hiervoor zijn de tegenvallende ISM-inkoopmanagersindices voor de Amerikaanse productie- en dienstensector. Deze daalden harder dan verwacht en wakkerden opnieuw de angst voor een recessie aan. Na een aanvankelijke daling krabbelden de aandelenmarkten toch vrij snel weer op. Beleggers gaan er namelijk van uit dat de Amerikaanse centrale bank, de ‘Fed’, in reactie op de groeivertraging van de Amerikaanse economie de rente eind deze maand verder verlaagt. Ook wij gaan daar van uit. De centrale banken zijn een belangrijke steun voor de aandelenmarkten. Dit geldt in het bijzonder voor de Fed, die begin dit jaar haar beleid 180-graden draaide. Door tijdig ingrijpen van zowel de Fed als de Europese Centrale Bank(ECB) zijn ons inziens de kansen op een recessie verkleind. Tegen deze achtergrond is het waarschijnlijk dat de markten dit jaar positief zullen afsluiten.