Vermogenszorg voor ouderen en het levenstestament

‘Aan de mate waarin een samenleving voor haar zwakkeren zorgt leest men haar beschaving af,’ is een veel gebezigd credo. Zelfs in Nederland valt er dan nog wat te verbeteren. Neem het fenomeen financiële uitbuiting van ouderen.

Het gaat dan niet om de tasjesrover die een bejaarde van haar portemonnee af helpt, maar om vertrouwelingen van het slachtoffer in kwestie. Tijdens het boodschappen doen voor de bovenbuurvrouw wordt ook het eigen mandje op haar pasje afgerekend. Bij het beheren van de internetspaarrekening wordt wat geleend door zoonlief en ‘vergeten’ terug te betalen. Voor de oudere zelf rust vaak een taboe op het doorbreken van dergelijke patronen. Nog afgezien van het feit dat men vaak afhankelijk is van deze ‘helpers’.

De volmacht

In de politiek, in het notariaat en bij belangenverenigingen voor ouderen wordt al enige tijd aandacht besteed aan dit probleem. Een aantal jaar geleden is een speciaal project genaamd ‘Financiële bescherming ouderen’ opgetuigd. Er zijn publiciteitscampagnes gevoerd en er is onder de aandacht gebracht op welke wijze bescherming geregeld kan worden voor de oudere. Vaak is een extra paar ogen dat meekijkt al voldoende om de ‘helpers’ op het rechte pad te houden. Is meer bescherming gewenst, dan kan gedacht worden aan een volmacht of een levenstestament.

Met een volmacht kan volstaan worden indien alleen zakelijke belangen beschermd moeten worden. Indien ook persoonlijke – met name medische – zaken een regeling behoeven kan voor het meer omvattende levenstestament worden gekozen. Bij een volmacht is het belangrijk om een afweging te maken tussen een onderhandse volmacht of een notariële volmacht. Een notariële volmacht verdient de voorkeur indien deze ook gebruikt moet worden in situaties dat de volmachtgever niet meer zelf zijn belangen kan behartigen.

Het levenstestament

Het fenomeen levenstestament bestaat alweer geruime tijd en ontstond onder meer vanuit de behoefte van artsen om duidelijkheid te krijgen over euthanasieverklaringen en andere behandelwensen van mensen die hun wil niet meer kunnen uiten. Dit kan bijvoorbeeld zijn omdat zij in coma raken of dement worden. Het vastleggen van financiële en overige wensen voorkomt onduidelijkheid en strijd op zo’n moment.

Ook meer praktische zaken, zoals het beheer over bankzaken en beleggingen, kunnen vooraf worden geregeld. Het vastleggen hiervan en het registreren van het document in een centraal register, net zoals bij echte testamenten, was natuurlijk bij uitstek een taak voor notarissen. Registratie vindt plaats in het Centraal Levenstestamentenregister (CLTR).

Was er in het begin nog wat onduidelijkheid bij banken over hoe de diverse volmachten moesten worden uitgelegd, inmiddels zijn ook hier goede afspraken over gemaakt en is het levenstestament 2.0 een feit. De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie heeft er een speciale website voor gebouwd (www.notaris.nl/levenstestament) en diverse brochures en checklists gemaakt om geïnteresseerden een helpende hand te bieden.

In een levenstestament kunt u vastleggen:

  • Wie vertrouwenspersoon wordt of worden. Vaak wordt een splitsing gemaakt tussen persoonlijke en zakelijke belangen. Wilt u dit aan één persoon overlaten of juist aan meerdere, elk met een eigen expertise? Wilt u dat deze rol naar iemand uit uw eigen omgeving gaat of schakelt u liever een professionele partij in? Allebei kan ook. Heeft de vertrouwenspersoon recht op een beloning?
  • Wat uw vertrouwenspersoon voor u doet
    • voor wat betreft uw zakelijke belangen: wat moet er gebeuren op het gebied van uw administratie en bankzaken, uw huis en eventuele huisdieren, (uit)lenen, schenken, bedrijf;
    • voor wat betreft uw medische en persoonlijke belangen: heeft u voorkeuren en welke medische verklaringen zijn al opgesteld? Denk hierbij aan een euthanasieverklaring, een niet-behandelverklaring of juist een levenswensverklaring.
  • Hoe u het toezicht wilt regelen. Toezicht achteraf zal voornamelijk financiële rekening en verantwoording betreffen. Hier kan een accountant of notaris voor gevraagd worden. Toezicht tijdens de uitvoering kan zien op toestemming voor grote uitgaven of op ingrijpende medische beslissingen. Denk hierbij aan een medisch specialist of een adviseur van een patiëntenvereniging.
  • Wat u regelt bij onvoorziene omstandigheden. Moet er bijvoorbeeld een nieuwe vertrouwenspersoon komen als de huidige hiertoe niet meer in staat is of niet blijkt te voldoen? Wie beslist hierover? Komt men hier niet uit, dan kan uiteindelijk de rechter een bewindvoerder, mentor of curator benoemen.

Wie informeert u over uw levenstestament? Uw arts en de bank, maar in ieder geval de beoogde vertrouwenspersoon en toezichthouder. Bij voorkeur ook uw naasten en als er ook bepalingen in opgenomen zijn over uw bedrijf, de sleutelfiguren daar. U bepaalt zelf of en in welke mate u de inhoud vooraf met hen deelt.

Het verdient aanbeveling dat bepalingen in het levenstestament zijn afgestemd op uw testament. Denk hierbij onder meer aan de personen die u in het testament belast met taken als executeurschap en bewindvoering en de vertrouwenspersonen die u vraagt te ondersteunen bij de uitvoering van het levenstestament. Dit mogen dezelfde personen zijn.

Calamiteitenplan

Het opstellen van een levenstestament kan ook aanleiding zijn voor een meer omvattend calamiteitenplan. Dit is aan de orde bij aanwezigheid van bijvoorbeeld een bedrijf of een groot vermogen. Er kunnen dan bepalingen en volmachten worden opgenomen die zien op investeringsbeslissingen, opvolgers in de bedrijfsleiding, bevoegdheden en dergelijke. U kunt ook denken aan protocollen waarin beschreven staat hoe te handelen bij chantage of ontvoering.

Nog enkele tips:

  • Zorg ervoor dat cruciale informatie op een plek staat waar anderen bij kunnen. Dit kan bijvoorbeeld een digitale kluis zijn die door de vertrouwenspersoon kan worden geopend. Zo kan men bij wachtwoorden komen of opbergplekken van belangrijke sleutels. Ook uw administratie kan hierin bewaard worden, inclusief verzekeringspolissen.
  • Open alvast een gezamenlijke rekening met degene die bijvoorbeeld uw boodschappen doet en zorg ervoor dat hier voldoende, maar niet te veel geld op staat. De zakelijke vertrouwenspersoon en/of de toezichthouder kan deze rekening indien nodig voeden uit spaar- of beleggingsrekeningen.

CapitalCare Vermogenszorg

Heeft u geen eigen vertrouwenspersoon of wilt u dat deze wordt bijgestaan door een professionele organisatie dan kunt u ons inschakelen. De adviseurs van CapitalCare Company hebben veel ervaring met persoonlijke financiële aangelegenheden en beschikken over een breed netwerk aan externe specialisten. Een transparante werkwijze en het afleggen van rekening en verantwoording aan onafhankelijk toezichthouders garanderen een betrouwbare uitvoering. Daarnaast zijn wij ook beschikbaar als toezichthouder op uw vertrouwenspersonen. Tarifering geschiedt via het uurtarief of een tevoren afgesproken vaste fee. Zie ook CapitalCare Vermogenszorg.

Meer informatie?

Wilt u meer informatie over dit onderwerp, dan kunt u dit aanvragen via onderstaande contactknop of bellen met uw contactpersoon binnen CapitalCare Company.

Contact opnemen