‘Je zou geen mens zijn als je niet bang was voor verlies.’
De Nobelprijswinnende psycholoog Daniel Kahneman toonde dit aan met zijn verlies-aversie theorie. Deze toont aan dat mensen de pijn van het verliezen van geld meer voelen dan dat ze genieten van winsten. Het natuurlijke instinct van beleggers is om de markt te ontvluchten wanneer deze begint te kelderen, net zoals hebzucht ons aanspoort om in te stappen wanneer aandelen de pan uit rijzen. Beide kunnen negatieve gevolgen hebben.
We weten niet wat de rest van dit jaar zal brengen. Maar slim beleggen kan de kracht van emotie overwinnen door te focussen op relevante research, solide gegevens en bewezen strategieën. Hier zijn zeven principes die kunnen helpen om de drang om emotionele beslissingen te nemen in tijden van marktturbulentie te weerstaan.
1. Dalingen op de markt horen bij beleggen
Over lange perioden hebben aandelen de neiging om gestaag te stijgen, maar de geschiedenis leert ons dat dalingen op de aandelenmarkt een onvermijdelijk onderdeel zijn van beleggen. Het goede nieuws is dat correcties (gedefinieerd als een daling van 10% of meer), bearmarkten (een langdurige daling van 20% of meer) en andere moeilijke periodes niet eeuwig duren.
De S&P 500 Index daalt ongeveer eens in de 18 maanden met minstens 10% en ongeveer eens in de zes jaar met 20% of meer, blijkt uit gegevens van 1954 tot 2024. Hoewel resultaten uit het verleden geen garantie zijn voor toekomstige resultaten, werd elke daling gevolgd door een herstel en na verloop van tijd een nieuw hoogtepunt op de markt.
Marktdalingen komen vaak voor, maar duren niet eeuwig
Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.
Per 31 december 2024. Bronnen: Capital Group, RIMES, Standard & Poor’s. Gemiddelde frequentie gaat uit van 50% herstel van verloren waarde. Gemiddelde duur meet van markthoogte tot marktlaagte.
2. Tijd in de markt is belangrijk, niet markttiming
Niemand kan korte termijnbewegingen in de markt nauwkeurig voorspellen. Beleggers die aan de zijlijn staan, lopen het risico perioden van betekenisvolle koersstijging mis te lopen die volgen op marktdalingen.
Elke S&P 500 daling van 15% of meer van 1929 tot 2024 werd gevolgd door een herstel. Het gemiddelde rendement in het eerste jaar na elk van deze dalingen was 52%.
Zelfs het missen van slechts een paar handelsdagen kan zijn tol eisen. Een hypothetische investering van $ 1.000 in de S&P 500 in 2014 zou zijn gegroeid tot $ 2.869 aan het einde van 2024. Maar als een belegger de 10 beste handelsdagen in die periode zou missen, is dit slechts $ 1.571 zijn ofwel 45% minder.
‘Het missen van een paar topdagen in de markt kan het beleggingsrendement schaden’
Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.
Per 31/12/2024. Bronnen: RIMES, Standard & Poor’s in US dollar
3. Emotioneel beleggen kan gevaarlijk zijn
Kahneman won zijn Nobelprijs in 2002 voor zijn werk in de gedragseconomie, een vakgebied dat onderzoekt hoe individuen financiële beslissingen nemen. Een belangrijke bevinding van gedragseconomen is dat mensen vaak irrationeel handelen bij het maken van dit soort keuzes.
Emotionele reacties op marktgebeurtenissen zijn normaal. Zeker particuliere beleggers worden nerveus als de markten dalen. Maar het zijn de acties die tijdens zulke periodes worden ondernomen die het verschil kunnen maken in rendement .
Bron: Capital Group
Een manier om rationele beleggingsbeslissingen te verbeteren is om de basisprincipes van gedragseconomie te begrijpen. Inzicht in gedragingen als anchoring, confirmation bias en availability bias1 kan beleggers helpen potentiële fouten te herkennen voordat ze gemaakt worden.
4. Maak een plan en houd je eraan
Het opstellen en naleven van een doordacht beleggingsplan is ook een manier om kortzichtige beslissingen te vermijden – vooral wanneer de markten dalen. Het plan moet rekening houden met een aantal factoren, waaronder risicotolerantie en korte- en lange termijndoelen.
Een manier om vergeefse pogingen om de markt te timen te vermijden is door te middelen. Hierbij wordt een vast bedrag op regelmatige tijdstippen geïnvesteerd, ongeacht de stijgingen en dalingen van de markt. De geschiedenis leert dat deze aanpak leidt tot de situatie waarbij meer aandelen zijn gekocht tegen lagere prijzen en minder aandelen tegen hogere prijzen. Na verloop van tijd is de gemiddelde aankoopkoers minder per aandeel. Regelmatig inleggen garandeert geen winst en beschermt niet tegen verlies. Pensioenplannen, waaraan beleggers automatisch inleggen bij elke salarisbetaling zijn een goed voorbeeld van middelen2. Overigens is het spiegelbeeldige, elke maand een vast bedrag als pensioen uitkeren ten laste van aandelen, dat ook.
‘Als de koersen dalen, kun je meer aandelen kopen voor hetzelfde geld en verlaag je de gemiddelde aankooprijs per aandeel.’
Over een periode van 12 maanden is het totale geïnvesteerde bedrag $6.000 en het totale aantal gekochte aandelen 439,94. De gemiddelde rekenkundige prijs waartegen de aandelen werden verhandeld is $15 (wanneer je elke maand een vast aantal aandelen koopt) terwijl de gemiddelde aankoopprijs van de aandelen door de maandelijkse inleg van een vast bedrag slechts $13,64 is ($6.000/439,94). De getoonde cijfers dienen alleen ter illustratie en vertegenwoordigen geenszins de werkelijke resultaten van een specifieke investering.
5. Diversificatie is belangrijk
Een gediversifieerde portefeuille garandeert geen winst en biedt geen garantie dat beleggingen niet in waarde zullen dalen, maar het verlaagt wel het risico. Door beleggingen te spreiden over verschillende activaklassen verlaag je de kans op volatiliteit in de portefeuille. Het totale rendement bereikt niet de hoogste pieken van een enkele belegging, maar je vermijdt het laagste punt.
Diversificatie helpt beleggers die de stres van dalende markten willen vermijden door de volatiliteit (bewegelijkheid) te verlagen.
‘Beleggingscategorieën raken in en uit de gratie’
Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.
Per 31 december 2024. Bron: Refinitiv Datastream, RIMES. Amerikaanse large-cap aandelen – Standard & Poor’s 500 Composite Index; wereldwijde small-cap aandelen – MSCI All Country World Small Cap Index; internationale aandelen – MSCI All Country World ex USA Index; aandelen opkomende markten – MSCI Emerging Markets Index; Amerikaanse obligaties – Bloomberg U.S. Aggregate Index; internationale obligaties – Bloomberg Global Aggregate Index; contanten – Bloomberg U.S. Treasury Bills Index: 1-3 maanden.
6. Vastrentende waarden kunnen voor evenwicht zorgen
Aandelen zijn belangrijke bouwstenen van een gespreide portefeuille, maar obligaties bieden over het algemeen tegenwicht. Dat komt omdat obligaties doorgaans een lagere correlatie hebben met de aandelenmarkt. Dat betekent dat ze de neiging hebben om in de tegenovergestelde richting van aandelen te bewegen – met andere woorden, obligaties hebben de neiging om te ‘ziggen’ als de aandelen ‘zaggen’.
Bovendien kunnen obligaties met een lage correlatie met aandelen helpen om de impact van verliezen op de aandelenmarkt op je totale portefeuille te verzachten. Fondsen die deze diversificatie bieden, helpen bij het creëren van duurzame portefeuilles.
Hoewel obligaties misschien niet het groeipotentieel van aandelen kunnen evenaren, tonen ze vaak veerkracht bij dalingen van aandelenmarkten. De marktdaling in 2022 was uniek omdat veel obligaties toen niet hun typische ‘safe haven’-rol speelden. Maar in de vijf marktdalingen voorafgaand aan 2022 stegen obligaties – zoals gemeten door de Bloomberg US Aggregate Index – vier keer en daalden ze nooit meer dan 1%.
Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.
Per 31 december 2024. Bronnen: Capital Group, Morningstar. Gemiddelden werden berekend op basis van de cumulatieve totale rendementen van de S&P 500 Index en de Bloomberg U.S. Aggregate Index tijdens de negen correcties op de aandelenmarkt sinds 2010: 23 april 2010 tot 2 juli 2010, 29 april 2011 tot 3 oktober 2011, 21 mei 2015 tot 25 augustus 2015, 3 november 2015 tot 11 februari 2016, 26 januari 2018 tot 8 februari 2018, 20 september 2018 tot 24 december 2018, 19 februari 2020 tot 23 maart 2020, 3 januari 2022 tot 12 oktober 2022 en 31 juli 2023 tot 27 oktober 2023. Correcties zijn gebaseerd op koersdalingen van 10% of meer (zonder herbelegde dividenden) in de S&P 500 Index met minimaal 75% herstel.
7. De markt heeft de neiging om langetermijnbeleggers te belonen
Is het redelijk om elk jaar 30% rendement te verwachten? Natuurlijk niet. En nu aandelen de afgelopen weken zijn gedaald, moet je ook niet verwachten dat dit het begin is van een langetermijntrend. Gedragseconomie vertelt ons dat recente gebeurtenissen een buitenproportionele invloed hebben op onze percepties en beslissingen.
Het is altijd belangrijk om een langetermijnperspectief te behouden, maar vooral wanneer de markten dalen. Hoewel aandelen op korte termijn stijgen en dalen, hebben ze de neiging om beleggers over langere perioden te belonen. Zelfs inclusief neerwaartse periodes was het gemiddelde rendement van de S&P 500 over alle periodes van 10 jaar van 1939 tot 2024 10,94%.
Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.
Per 31 december 2024Bron: Capital Group Morningstar, RIMES, Standard & Poor’s. Gebaseerd op voortschrijdende maandelijkse periodes van 10 jaar.
Het is normaal dat emoties opborrelen tijdens perioden van marktvolatiliteit. Beleggers die het nieuws kunnen negeren zijn beter in staat om een verstandige beleggingsstrategie uit te stippelen. En daar aan vast te houden, ook in een periode van dalende koersen.
Dit artikel heeft voornamelijk betrekking op dollars en Amerikaanse indices, maar we geloven dat de principes van toepassing zijn op alle wereldwijde markten.
1. Het voert te ver om deze gedragingen hier allemaal toe te lichten; het internet is echter geduldig.
2. Ook wel ‘dollar cost averaging’ genoemd.